TRIVIA No7
"Ο κωφός Μπετόβεν και η πρεμιέρα της Ενάτης Συμφωνίας"
Ο Μπετόβεν είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες όλων των εποχών, o οποίος δημιούργησε μια σειρά μουσικών αριστουργημάτων που έχουν μείνει στην ιστορία.
Ένα από τα πιο καθοριστικά αλλά και τραγικά γεγονότα της ζωής του Μπετόβεν αποτέλεσε η κώφωσή του. Άρχισε να χάνει την ακοή του σταδιακά από την ηλικία των 26 ετών και μέχρι περίπου τα 40 θεωρείται πως ήταν ολοκληρωτικά κωφός.
Παρόλη την απώλεια της ακοής του όμως ο Μπετόβεν δεν σταμάτησε ποτέ να γράφει μουσική. Μάλιστα την Ενάτη Συμφωνία, για πολλούς το κορυφαίο μουσικό έργο όλων των εποχών, την συνέθεσε όταν η κώφωσή του ήταν ήδη σε πολύ προχωρημένο στάδιο.
Πώς συνέθετε λοιπόν μουσική ο Μπετόβεν αφού ήταν κωφός;
Έχοντας ασχοληθεί από νεαρή ηλικία με τη μουσική, γνώριζε καλά να διαβάζει τις νότες και να φαντάζεται πώς αυτές θα ακούγονταν μέσα σε μια σύνθεση. Επιπλέον είχε εφεύρει διάφορους τρόπους ώστε να μπορεί να νιώθει τις δονήσεις της μουσικής. Η οικονόμος του αναφέρει ότι τον θυμόταν να παίζει πιάνο έχοντας ένα μολύβι στο στόμα, του οποίου η μία άκρη ακουμπούσε στο πιάνο έτσι ώστε να μπορεί να νιώθει τις δονήσεις του και να αντιλαμβάνεται κατ' αυτόν τον τρόπο τη μουσική που έπαιζε.
Λόγω αυτής της κατάστασης, ο Μπετόβεν σταμάτησε σε ηλικία 41ος ετών να διευθύνει και να εκτελεί μπροστά σε κοινό και αφοσιώθηκε αποκλειστικά στη σύνθεση.
Όμως για την παρουσίαση της 9ης συμφωνίας ήθελε να είναι και ο ίδιος παρών στην σκηνή. Έτσι το βράδυ της 7ης Μαΐου του 1824, στην πρεμιέρα του έργου ανέβηκε στη σκηνή, την οποία μοιράστηκε τον Μίκαελ Ουμλάουφ που στην ουσία διηύθυνε την ορχήστρα, μιας και εκείνος δεν ήταν σε θέση να το κάνει, αφού δεν άκουγε.
Ο θρύλος λέει ότι ο Μπετόβεν στεκόταν μπροστά στο αναλόγιο και διηύθυνε θυελλωδώς. Μετά το τέλος του έργου και ενώ το κοινό ήδη χειροκροτούσε εκείνος συνέχισε να διευθύνει αφού δεν είχε καταλάβει ότι η ορχήστρα δεν έπαιζε πια. Χρειάστηκε κάποιο μέλος της ορχήστρας να πάει προς το μέρος του και να τον στρέψει προς το κοινό, ώστε να καταλάβει ότι το κομμάτι είχε ολοκληρωθεί και να μπορέσει έτσι να δει τον ενθουσιασμό του κοινού.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, το κοινό τον αποθέωσε χειροκροτώντας τον για 5 συνεχόμενα λεπτά, ενώ στον αέρα πετούσαν, καπέλα, μαντήλια και είχαν σηκωμένα τα χέρια, ώστε ο συνθέτης που δεν άκουγε τα χειροκροτήματά τους να μπορέσει τουλάχιστον να δει τον ενθουσιασμό τους.
Illustration: Byron Eggenschwiler
YouTube: